Диенкөмірсутектерінің қосылу реакциялары


Диенкөмірсутектерінің қосылу реакциялары

 

Дәріс мақсаты: Диенкөмірсутектерінің қосылу реакциялары жіктелуі, құрылысы, номенклатурасы, алынуы, химиялық қасиеттері

1. Диендер. Олардың электрондық құрылысы

2. Номенклатурасы мен изомериясы

  1. Алыну жолдары
    1. Химиялық қасиеттері
    2. Қолданылуы

Көмірсутек молекуласындағы бір немесе бірнеше сутек атомдарын галогендермен алмастырғанда алынатын туындыларды деп атайды.

Галоген байланысқан радикалдың сипатына қарай галоген туындыларды қаныққын және қанықпаған галоген туындылар деп екіге бөледі. Сонымен бірге малекула құрамында галоген атомының санына қарай әр топтың өз ішінде моно-, ди және полигалоген туындылар болады.

Қаныққан көмірсутектердің моногалоген туындыларын галогеналкандар немесе галогеналкилдер деп атайды. Галоген байланысқан көміртек атомының сипатына қарай және галогеннің орналасу жағдайына қарай галогеналкондарды біріншілік, екіншілік және үшіншілік деп бөледі.

Галогеналкандардың  физикалық қасиеттері галоген атомының табиғатына, көмірсутек радикалының құрамы мен құрылысына тәуелді болады. Кәдімгі жағджайда фторлы метил, этил, пропил және бутил, хлорлы метил және этил, бромды метил газдар жатады. Басқа галогеналкандар- сұйықтар, ал жоғарғы өкілдер – қатты заттар.

1.Галогеналкандар галогенсутек қышқылдарының тұздарының спирттегі ерітіндісімен әрекет етіп, бір галогенді екінші галогенмен алмастыруға болады.

CH3CI+Na → CH3I+NaCI

CH3J+AgCI→ CH3CI+AgJ

2.Галогеналкандар алкоголядтармен әрекеттесіп, жай эфирлер түзеді.

C2H5Br+NaJC2H5→NaBr+C2H5-O-C2H5

Сірке этил эфирі

3.Карбон қышқылдарының тұздарын галогенакандармен қыздыра отырып, әрекеттестіргенде күрделі эфирлер түзеді.

C2H5Br+NaOOCCH3→CH3COOC2H5+NaBr

Сірке этил эфирі

4.Күміс нитритін галогеналкандермен қосып қыздырғанда нитро қосылыстар түзеді.

CH3J+AgNO2→CH3NO2+AgJ

нитрометан

Өзін-өзі бақылау сұрақтары:

1.  Диендер. Олардың электрондық құрылысы

2. Номенклатурасы мен изомерияс

3. Алыну жолдары

4. Химиялық қасиеттері

5. Қолданылуы

 


Скачать